کالای متروکه در گمرک چیست؟ دلایل و قوانین متروکه شدن کالا در گمرک

مبحث کالاهای متروکه در گمرک یکی از موضوعات مهم و چالش‌برانگیز در حوزه تجارت، واردات و صادرات است که تمامی تجار و بازرگانان باید با مفهوم و قوانین آن آشنایی کامل داشته باشند. اما کالای متروکه در گمرک چیست و به چه کالاهایی متروکه گفته می‌شود؟

زمانی که کالاها به گمرک می‌رسند، باید مراحل متعددی را طی کنند تا از گمرک ترخیص شده و به صاحب خود تحویل داده شوند. اما گاهی اوقات این مراحل به دلیل بروز مشکلات مختلفی از جمله عدم پرداخت هزینه‌های گمرکی، مشکلات مستنداتی و یا مشکلات مالی صاحب کالا، به تأخیر می‌افتند. در چنین مواقعی، اگر کالاها در مدت زمان مشخصی ترخیص نشوند، به عنوان کالای متروکه (Abandoned Goods) در نظر گرفته می‌شوند. کالای متروکه گمرک به کالاهایی اطلاق می‌شود که پس از گذشت زمان معین و عدم ترخیص از گمرک، به صورت خودکار ضبط خواهند شد.

برای ترخیص کالا از گمرک و دریافت مشاوره بازرگانی با کارشناسان گزدرازی در ارتباط باشید.

این نوع کالاها می‌توانند شامل انواع مختلفی از مواد اولیه صنعتی گرفته تا کالاهای مصرفی باشند. کالای متروکه نه تنها برای صاحبان کالاها مشکلاتی ایجاد می‌کند، بلکه برای گمرک نیز به عنوان یک چالش مدیریتی به حساب می‌آید. در ادامه این مطلب از بازرگانی گزدرازی، مفهوم دقیق متروکه شدن کالا در گمرک را به شما توضیح می‌دهیم و دلایل و قوانین کالای متروکه گمرک را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد. با ما همراه باشید.

کالای متروکه چیست؟

کالای متروکه به کالاهایی گفته می‌شود که پس از ورود به گمرک و عدم ترخیص در مدت زمان معین، به صورت خودکار توسط سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی به فروش می‌رسند. اداره گمرک یک بازه زمانی مشخص را برای ترخیص کالا تعیین می‌کند و در صورت عدم ترخیص در این مدت، کالای موردنظر به عنوان کالای متروکه در گمرک اعلام می‌شود.

پس از اعلام متروکه بودن، گمرک اقدامات لازم را برای فروش یا استفاده دیگر از این کالاها انجام می‌دهد. این فرآیند برای آزادسازی فضای گمرک و کاهش هزینه‌های نگهداری انجام می‌شود و فروش کالاهای متروکه معمولاً از طریق حراج، مزایده‌های کتبی و خرده فروشی صورت می‌گیرد. این کالاها می‌توانند شامل انواع مختلفی از محصولات مانند مواد اولیه، ماشین‌آلات و کالاهای مصرفی باشند که به دلیل عدم ترخیص به موقع، برخی از آنها ممکن است دچار کاهش کیفیت یا ارزش شوند.

قوانین کالای متروکه در گمرک

بر اساس قوانین گمرکی ایران، اگر کالاهای وارداتی در مدت زمان معین (معمولاً 4 ماه) از گمرک ترخیص نشوند، به عنوان کالای متروکه تلقی می‌شوند. پس از این مدت، گمرک اقدام به اطلاع‌رسانی به صاحب کالا می‌کند و فرصتی برای ترخیص نهایی کالا فراهم می‌سازد. اگر در این بازه زمانی نیز کالا ترخیص نشود، گمرک کالا را به عنوان متروکه اعلام خواهد کرد. ترخیص مجدد کالاهای متروکه در گمرک‌های زمینی و دریایی تا ۴ ماه و در گمرک فرودگاه امام خمینی تا ۲ ماه قابل تمدید است.

بیشتر بخوانید: مدت زمان ترخیص کالا از گمرک

بر اساس قانون، مهلت متروکه شدن محموله‌های هوایی، ۷۰ روز پس از ورود کالا به گمرک تعیین شده است. طبق این قوانین، گمرک موظف است کالاهای متروکه را به صورت مزایده عمومی به فروش برساند.

همچنین، اگر کالاهایی دارای شرایط خاصی مانند فسادپذیری یا خطرات ایمنی باشند، گمرک می‌تواند بدون برگزاری مزایده، اقدامات لازم را برای از بین بردن یا فروش آن‌ها انجام دهد. در این میان، اگر صاحب کالا پیش از برگزاری مزایده، هزینه‌های گمرکی و جریمه‌های مربوطه را پرداخت کند، به صورت قانونی می‌تواند کالای خود را از گمرک ترخیص نماید.

دلایل متروکه شدن کالاهای وارداتی در گمرک

متروکه شدن کالاهای وارداتی در گمرک بنابر دلایل مختلفی رخ می‌دهد که هر یک می‌تواند به تنهایی یا به صورت ترکیبی منجر به عدم ترخیص به موقع کالا شود. برخی از این دلایل عبارتند از:

• عدم پرداخت هزینه‌های گمرکی: یکی از اصلی‌ترین دلایل متروکه شدن کالاها در گمرک، عدم مراجعه صاحب کالا و پرداخت هزینه‌های گمرکی است. این هزینه‌ها شامل مالیات‌، عوارض و سایر هزینه‌های مربوط به واردات کالا می‌شود.

• مشکلات مستنداتی: عدم ارائه مدارک و اسناد لازم برای ترخیص کالا نیز می‌تواند منجر به متروکه شدن آن در گمرک شود. این مدارک شامل اسناد حمل و نقل، فاکتورهای خرید، گواهی‌های مبدأ و سایر اسناد مرتبط است.

• عدم آگاهی از قوانین و مقررات: برخی واردکنندگان به دلیل عدم آگاهی از قوانین و مقررات گمرکی، مراحل ترخیص کالا را به درستی انجام نمی‌دهند و در نتیجه کالاهایشان متروکه می‌شود.

• اختلافات تجاری و حقوقی: وجود اختلافات میان خریدار و فروشنده یا مشکلات حقوقی مانند دعاوی قضایی می‌تواند منجر به تأخیر در ترخیص کالا و در نهایت متروکه شدن آن شود.

• ممنوعیت‌ها و محدودیت‌های وارداتی: در برخی موارد، کالاهای وارداتی ممکن است به دلایل قانونی یا سیاست‌های تجاری کشور، ممنوع یا محدود شوند و نتوانند به موقع از گمرک ترخیص گردند.

هر یک از این دلایل می‌توانند منجر به متروکه شدن کالاهای وارداتی در گمرک شوند و مشکلات زیادی را برای صاحبان کالا و اداره گمرک ایجاد کنند.

مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک

همانطور که اشاره کردیم، مدت زمان متروکه شدن کالا در گمرک بسته به نوع کالا و محل گمرک متفاوت است. در گمرک‌های زمینی و دریایی، معمولاً این مدت 4 ماه از تاریخ درج شده روی قبض انبار واردات، صادرات و یا ترانزیت است.

بیشتر بخوانید: هزینه ترخیص کالا از گمرک

در گمرک فرودگاه امام خمینی، این مدت کوتاه‌تر و برابر با 2 ماه است. برای محموله‌های هوایی، بر اساس قوانین گمرکی ایران، مهلت متروکه شدن 70 روز پس از تاریخ ورود کالا به گمرک تعیین شده است. این مدت زمان‌ به واردکنندگان فرصت کافی برای ترخیص کالاهای خود و انجام مراحل قانونی و مالی مرتبط را می‌دهد. اگر کالاها در این بازه زمانی ترخیص نشوند، به عنوان کالای متروکه در نظر گرفته شده و به فروش می‌رسند.

چگونه از متروکه شدن کالا در گمرک جلوگیری کنیم؟

برای جلوگیری از متروکه شدن کالا در گمرک، واردکنندگان ابتدا باید تمامی هزینه‌های گمرکی از جمله مالیات‌ و عوارض را به موقع پرداخت کنند. تهیه و ارائه مدارک و اسناد کامل و صحیح از جمله فاکتورها، اسناد حمل و نقل و گواهی‌های مبدأ نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. آشنایی کامل با قوانین و مقررات گمرکی و پیروی دقیق از آنها می‌تواند از بروز مشکلات مستنداتی و قانونی جلوگیری کند.

همچنین، واردکنندگان باید از وضعیت مالی خود مطمئن باشند و برای پرداخت هزینه‌های مربوطه برنامه‌ریزی کنند. در مواردی که مشکلات حقوقی یا اختلافات تجاری وجود دارد، تلاش برای حل سریع و موثر این مسائل می‌تواند از تأخیر در ترخیص کالا جلوگیری کند. استفاده از خدمات مشاوره‌ای و حرفه‌ای گمرکی نیز می‌تواند به واردکنندگان در فرآیند ترخیص کالا کمک کند و از متروکه شدن کالا جلوگیری نماید.

در نهایت، داشتن برنامه‌ریزی دقیق و پیگیری مستمر مراحل ترخیص کالا، از جمله پیگیری وضعیت حمل و نقل و هماهنگی با مقامات گمرکی نیز می‌تواند به جلوگیری از بروز این مشکل کمک کند. گروه بازرگانی گزدارازی با دارا بودن سال‌های تجربه در زمینه ترخیص کالا از گمرگ و آشنایی کامل با قوانین و مقررات گمرکی به شما کمک می‌کند تا از متروکه شدن کالاهای خود جلوگیری کرده و آنها را به موقع و بدون نیاز به پرداخت هزینه اضافی از گمرک ترخیص نمایید. جهت دریافت مشاوره تخصصی با مشاوران با در ارتباط باشید.

بیشتر بخوانید: ترخیص کالا از گمرک فرودگاه امام خمینی

کالای متروکه در گمرک چگونه به فروش می‌رسد؟

همانطور که گفتیم، کالای متروکه گمرک به سه روش خرده فروشی، حراج و مزایده کتبی به فروش می‌رسد که نحوه فروش نیز بر اساس شرایط و نوع کالا توسط اداره گمرک انتخاب می‌شود. مسئولیت فروش کالای متروکه گمرک بر عهده سازمان جمع آوری و فروش اموال تملیکی است. مهم‌ترین نکته‌ای که در خصوص فروش کالای متروکه گمرک وجود دارد این است که درآمد حاصل از فروش این کالاها به گمرک تعلق نمی‌گیرد.

اداره گمرک پس از کسر هزینه‌های مربوط به نگهداری کالا، فروش، حق بیمه، حمل و نقل، تخلیه، بارگیری و غیره، مبلغ باقی مانده از فروش کالای متروکه را به صاحب آن پرداخت خواهد کرد.

صاحب کالا نیز دو سال فرصت دارد تا با ارائه اسناد و مدارک مرتبط جهت اثبات مالکیت به اداره گمرک مراجعه کرده و مبلغ بدست آمده از فروش کالای متروکه خود را از اداره گمرک دریافت کند.

جمع بندی

کالای متروکه گمرک به کالایی اشاره دارد که صاحب کالا در زمان مقرر برای ترخیص آن از گمرک اقدام نکرده است. قوانین مربوط به متروکه شدن کالا در گمرک در هر کشور متفاوت است، اما در گمرک ایران، صاحب کالا از زمان ورود کالا به گمرک دریایی و زمینی حدود 4 ماه و گمرک هوایی نیز حدود 2 ماه زمان دارد تا با انجام تشریفات گمرکی و ارائه مدارک موردنیاز، کالای خود را از گمرک ترخیص نماید.

اگر در زمینه ترخیص کالا از گمرک دارای تجربه و اطلاعات کافی نیستید، مشاوران حرفه‌ای گروه بازرگانی گزدرازی با دارا بودن سال‌ها تجربه در این زمینه همراه شما خواهند بود تا با انجام به موقع مراحل ترخیص از متروکه شدن کالاهای خود از گمرک جلوگیری نمایید. جهت کسب اطلاعات بیشتر و دریافت مشاوره تخصصی با ما در ارتباط باشید.